menu

Versie Drehbare Sternkarte van Joachim Schultz uit 1938

Oorspronkelijk initiatief van Elisabeth Vreede

Op veruit de meeste draaibare sterrenkaarten is de hele sterrenhemel op een enkele kaart afgebeeld. Elisabeth Vreede (* Den Haag 1879, † Ascona, Zwitserland 1943) nam al voor ze haar eerste Kalender (Pasen 1912-1930) uitgaf, het initiatief tot het ontwerpen van een nieuw type draaibare sterrenkaart voor een specifieke plaats, namelijk Dornach ten zuiden van Basel. Ze wilde voor deze locatie een draaibare sterrenkaart voor de zuidelijke horizon en een voor de noordelijke horizon. De kromming van de horizon was een van de vele productievragen.

Waarschijnlijk was het haar initiatief dat de dierenriemgestaltes nieuw getekend werden door de kunstenaar Jérôme Bessenich (1893 - 1973). De Steenbok kreeg de Babylonische visstaart, de Ram keek achteruit, de Tweelingen houden elkaar vast, enz. Waarschijnlijk heeft ze aan de kunstenaar verteld, aan welke basisvoorwaarden de nieuwe gestaltes moeten voldoen.

Voor Elisabeth Vreede was het belangrijk dat de mens zich verbindt met de sterrenhemel zoals die zich aan zijn oog voordoet. “Pas wanneer ernst wordt gemaakt met de zintuiglijke werkelijkheid, kan die - zoals dat steeds meer moet gebeuren - ook worden ervaren als uitdrukking van een geestelijke werkelijkheid.”

Elisabeth Vreede: “Zur Einleitung” in: Kalender Ostern 1929/1930, uitgegeven door de Mathematisch-Astronomische Sectie aan het Goetheanum, Dornach, Zwitserland.

"Die Anregung ergab sich aus einem Gespräch mit Ihnen und mit Herrn Schiller im Januar 1928, wo die Frage besprochen wurde, ob und wie man eine bildhaft deutliche zeichnerische Darstellung der wogenden Tierkreisbewegung finden könnte."

"Mein Streben ging von allem Anfang an nach einer handlichen einfachen und anschaulichen Karte,..." Bron: Joachim Schultz 28.2.1933

In 1930 werd Joachim Schultz medewerker van Elisabeth Vreede. De eerste uitgave in 1933 was een kartonnen versie, de posities van de sterren boven de horizon waren berekend door Joachim Schultz, die ook de verdere uitvoering had verzorgd. Er werd gekozen voor blauwe sterrenbeelden op een "gouden hemel".

E. Vreede introduceerde de uitdrukking “die wogende Bewegung des Tierkreises”, de golvende beweging van de dierenriem.

Na het overlijden van Joachim Schultz in 1953 verzorgde Suso Vetter de uitgave van steeds nieuwe oplages. De “Drehbare Sternkarte Zodiak” had in 1981 de 12e druk en in1998 de laatste herdruk, de 16de?

De kaart werd niet alleen verkocht in Zwitserland en de gebieden met dezelfde noorderbreedte. Ook in Nederland was de kaart een uitstekend hulpmiddel, ook al zijn er verschillen in bijv. de precieze opkomst- en ondergangsplaatsen, welek sterren tegelijk opkomen of ondergaan, etc.

Mede door sterk verhoogde productiekosten vanwege veel handwerk, kon de plastic versie niet meer herdrukt worden.

De nieuw opgezette versie van Liesbeth Bisterbosch was wederom een kartonnen versie. Deze kreeg de naam “De golvende dierenriem”. Oktober 2017 verscheen de draaibare sterrenkaart in de Nederlandse taal samen met het boekje "De golvende dierenriem".

Home · contact · Een Klaar Zicht © 1995 - 2024