Een oplichtende zonnesikkel op 20 maart 2015
Zeldzaam hemelverschijnsel op de eerste lentedag
Een totale bedekking van de zon vindt meestal om de vijf of zes "maan-maanden" plaats. Maar alleen vanaf een heel klein gebied op aarde kan de witte, heel teer oplichtende zonnekrans om de pikzwarte nieuwe maan, bewonderd worden. Vandaar dat het zo'n zeldzaam gebeuren is. Op 20 maart is de bedekking van de zon in o.a. IJsland totaal.
De mensen die in de wijde omgeving van het gebied met de totale bedekking leven, krijgen een gedeeltelijke bedekking te zien. Om deze te bekijken heb je het eclipsbrilletje nodig. Voorzichtigheid is geboden: nooit onbeschermd overdag naar de Zon kijken, gebruik een speciale eclipsbril! Met blote ogen naar de gedeeltelijk bedekte heldere zon kijken, kan ernstige schade aan de ogen opleveren.
In Nederland begint de bedekking om ongeveer 9.29 uur. De intensiteit van het licht lijkt weinig te veranderen. Er is wel een geleidelijke lichtafname; de ogen passen zich aan de veranderde lichtsterkte echter zo goed aan, dat we de omgeving even goed kunnen blijven zien. De kwaliteit van het licht verandert wel opvallend. De gehele natuur krijgt een andere stemming. De schaduwen worden scherper, sommige bloemen sluiten zich en de vogels verstommen.
Het maximum is omstreeks 10.37 uur. De zon ziet eruit als een liggende sikkel. De zon zelf blijft licht geven. Hij wordt door de maan voor ons afgeschermd, bedekt; de zon wordt echter niet verduisterd. Omstreeks 11.48 uur is de bedekking ten einde.
De zon wordt bedekt door de "onzichtbare" maan
Aan het einde van de winter, van 6 – 18 maart, schijnt de maan elke morgen bij het aanbreken van de dag diep aan de hemel. Elke dag ziet hij er kleiner uit en geeft minder licht. Om 6.30 uur bijv. staat hij steeds oostelijker, dichter bij de zon. Vanaf 14 maart verbleekt de sikkel van de afnemende maan steeds meer in de ochtendgloed. De opkomst van de maan vindt steeds korter voor de zonsopkomst plaats en vanaf 19 maart toont zich geen maansikkeltje meer.
Aan het begin van de lente, van 21-26 maart, schijnt elke avond een grotere, hellere maansikkel aan de westelijke hemel. De aanblik van de wassende maan verandert snel. Op 27 maart al schijnt de wassende halve maan van zijn hoogste punt in het Zuiden. Wat valt die wassende maan op in deze maand dat het plantenleven van dag tot dag zoveel nieuws laat zien.
Op 20 maart, de eerste lentedag, is er geen maan die in het licht van de zon oplicht. Hij toont zich wél, maar heel anders dan gewoonlijk. Vanaf ongeveer 9.29 uur verdwijnt een "hap" uit de zon. De kwaliteit van het licht verandert veel meer dan de intensiteit ervan. De stijgende zon verdwijnt achter de "onzichtbare" maan.
Vanaf ca. 10.10 uur verandert het beeld van de bedekte zon van een soort 'morgensikkel' in een liggende sikkel. In de regio Maastricht - Den Haag is de maximale bedekking om 10.36 uur, in het noord-oostelijker gelegen gebied iets later (Utrecht en Amsterdam om 10.37 uur; Groningen om 10.40 uur).
Op IJsland, de Faeröer eilanden, Spitsbergen en de Noordpool wordt de bedekking totaal. Hopelijk zijn er geen wolken en wordt het zeldzame licht van een sluierachtig oplichtende zonnecorona om een pikzwarte schijf heen zichtbaar. Dit uitzonderlijk fraaie hemelverschijnsel - veel mooier en subtieler dan de beste camera's kunnen weergeven - kan in Nederland pas in 2135 te zien zijn.
Op 20 maart gaat de maan kort voor zonsopgang op en gaat kort na zonsondergang onder. Hij voltrekt zijn boog langs de hemel van oost naar west langzamer dan de zon, wordt ingehaald door de zon. De eerste lentedag van 2015 leert ons veel over het samenspel van de zon en de langzame maan, die zich toont als een massief lichaam zonder eigen glans.
Bron: o.a. Lebendige Erde 2/2015. Roelof Jan Veltkamp vertaalde het Duitse artikel voor de website van de vrijeschoolbeweging
Voor docenten e.a. is er een PDF van deze afbeeldingen 
a3 20 maart 2015 3 pag.pdf
De maan komt in de dalende maanknoop
Zon en maan bevinden zich tussen de sterren van het dierenriembeeld de Vissen. De maan zal pas na de maximale bedekking de ecliptica (de baan van de zon langs de sterren) van Noord naar Zuid passeren, zich in de dalende maanknoop bevinden.
"Sterren en Planeten 2015" biedt o.a. afbeeldingen van de baan van de maan door de twaalf Dierenriembeelden. Door deze onderling te vergelijken, krijg je meer zicht op de betekenis van "de dalende maanknoop in de Vissen".
Gemiddeld wordt de hemel, gezien vanaf een bepaalde plaats, elke 375 jaar overdag zo donker dat de planeten en de helderste sterren zichtbaar worden. In Nederland was de vorige totale bedekking van de zon in 1715, de volgende zal pas in 2135 plaatsvinden.
In Zuid-Duitsland en Noord-Frankrijk was de vorige in 1999; bij onze zuidelijke buren zal de volgende al in 2081 zijn.
